Geplaatst op 7-11-2022 door Eline van Gerven
Valbeveiliging: Uitleg & Advies
Het is belangrijk om de juiste valbeveiliging te gebruiken die goed aansluit op de werkzaamheden die u doet. Er zijn behoorlijk wat risico's verbonden aan het werken op hoogte. Daarom moet je er goed voor zorgen dat deze risico's zo beperkt mogelijk zijn. Dit doe je door de juiste valbeveiliging te kiezen.
Een groot deel van de bedrijfsongevallen wordt veroorzaakt door valincidenten. Valbeveiliging is preventief bedoeld om valincidenten te voorkomen. En voor het beperken van de gevolgen van een eventuele val. Valbeveilig hellend dak heeft de mogelijkheid om de positie van de werknemer aan te passen en zo te voorkomen dat hij of zij zich op een plek bevindt met groot val gevaar. Daarnaast kan het beschermingsmiddel een eventuele val op veilige wijze stoppen en de krachten die vrijkomen op het lichaam beperken.
We geven je tips en advies over het kiezen van de juiste valbeveiliging.
Soorten valbeveiliging
Er zijn verschillende soorten valbeveiligingsproducten. Om een compleet systeem te maken, zijn er een aantal componenten essentieel, namelijk:
- Valharnassen
- Gebruik maken van ankerpunten
- Het gebruiken van vanglijnen en / of positioneringslijnen
- een goedgekeurd en gecertificeerd valstopapparaat
- Connectie-elementen tussen ankerpunten en harnassen.
Hieronder zullen wij dieper ingaan op deze producten.
Valharnassen
Een valharnas wordt gedragen om ervoor te zorgen dat je rechtop blijft hangen na een val. Voor optimale bescherming is het wel van belang dat het harnas correct vastgemaakt, afgesteld en aangehaakt wordt. Alleen veiligheidsharnassen met schouder- en beenbanden zijn geschikt voor valbescherming. Een lenden- of heupgordel mag hiervoor niet worden gebruikt. Er zijn drie soorten harnassen ten behoeve van valbeveiliging, namelijk: het standaard harnas,het positioneringsharnas en het zitharnas.
- Een standaard harnas vangt de val op en is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar, van basic tot premium. Basismodellen hebben één ankerpunt op de borst en/of op de rug om een veiligheidslijn of valblok te verbinden met een ankerpunt. De meer geavanceerde exemplaren zijn comfortabeler, vaak sneller aan te trekken en voorzien van extra eigenschappen, zoals extra versteviging op de schouders.
- Een positioneringsharnas mag uitsluitend worden gebruikt als gebiedsbegrenzing en nooit in situaties waar een val mogelijk is. Dit type harnas heeft ankerpunten op de rug en/of borst en 2 D-ringen voor een positioneringsgordel.
- Een zitharnas heeft een ankerpunt op de borst en rug, een positioneringsgordel en een D-ring ter hoogte van de navel. Hiermee kun je veilig afdalen aan een lier of touw en zittend werken. Je herkent dit type vaak aan de rechte beenbanden.
Enkele tips voor het aanschaffen van een valharnas:
- Zorg dat het makkelijk aan te trekken is als mensen niet gewend zijn om een harnas te dragen
- Hetzelfde geldt voor de been- en schouderbanden
- Elastische schouderbanden kunnen het comfort verhogen als men vaak moet bukken of boven het hoofd moet werken
- Snelsluitingen zijn comfortabeler en sneller te openen en sluiten dan de klassieke platte sluiting (gesp door gesp)
- Rechte beenbanden spannen het bloed minder af dan beenbanden in de lies (vermindert de effecten van hangtrauma)
Ankerpunten
Een ankerpunt is het punt waaraan je jezelf vastmaakt. Het is enorm belangrijk dat je het juiste ankerpunt en juiste positionering kiest: De plaats van het ankerpunt bepaalt namelijk in grote mate de valfactor. Dit is de verhouding tussen de hoogte van de val en de lengte van de lijn die beschikbaar is om de schokkracht van de val te absorberen. Doorgaans is een ankerpunt boven schouderhoogte de beste positie. Een ankerpunt moet tenminste drie minuten een kracht van 10kN aankunnen.
Het gebruiken van een ankerpunt is het punt op de constructie of het gebouw waar u de valbeveiliging gaat gebruiken waaraan het systeem bevestig kan worden.
Er zijn verschillende soorten ankerpunten. Namelijk vaste ankerpunten die aan een constructie of gebouw zijn vastgemaakt, ankerpunten die onderdeel zijn van een geïnstalleerd systeem dat ontworpen is voor valbeveiliging en mobiele ankerpunten: tijdelijk en verplaatsbaar en je kan ze eventueel vastmaken aan een constructie of gebouw. Er zijn vijf typen ankerpunten (A, B, C, D en E) en deze vallen onder de Europese norm EN 795:
- Vaste ankerpunten (Vaste ankerpunten zijn punten of voorzieningen die aan een gebouw zijn vastgemaakt en altijd aanwezig zijn. Aan deze vaste ankerpunten kan je direct je valbeveiliging aan bevestigen)
- Mobiele ankerpunten, zoals een driepoot of davit
- Flexibele ankerlijnen vastgemaakt aan eindankers. Denk aan kabels en touwen
- Starre ankerlijnen vastgemaakt aan eindankers. Voorbeelden zijn railsystemen en buizen
- Doodgewichtankers voor platte daken. Dit zijn vrijstaande ankerpunten voorzien van gewichten om ze in positie te houden Een belangrijke vraag is in welk materiaal het ankerpunt bevestigd moet worden.
Positioneringslijnen
Connectoren zijn een essentieel onderdeel van het valbeveiligingssysteem omdat ze het harnas aan het ankerpunt bevestigen. Voorbeelden zijn positioneringslijnen, vanglijnen, valstopapparaten, lijnen met klem en veiligheidshaken. Voor elk type werk op hoogte is een specifieke connector nodig.
Met een positioneringslijn kan je veilig en optimaal werken binnen een begrenst gebied. De lengte van de lijn is zodanig afgesteld dat je niet voorbij de rand van het werkplatform komt.
Een vanglijn(ook wel veiligheidslijn genoemd) beperkt de bewegingsvrijheid niet, maar heeft als functie om de mogelijke val op te vangen en zodanig af te remmen dat de krachten die vrijkomen op het lichaam kleiner zijn dan 6kN. Vanglijnen zijn voorzien van een, al dan niet geïntegreerde, demper (zichtbaar als verdikking op de lijn). Zonder deze demping kunnen vrijgekomen krachten op het lichaam oplopen tot meer dan 18kN (ongeveer 2 ton). 
Valstopapparaten, ofwel valblok, is een trommel met daarin een opgerolde kabel, band of lijn. Het heeft dezelfde werking als een autogordel. De kabel/band/lijn loopt mee met de gebruiker en rolt automatisch weer op wanneer de gebruiker zich terug begeeft in de richting van het ophangpunt. De val wordt vrijwel onmiddellijk geblokkeerd waardoor de ruimte onder het ankerpunt ook minder groot hoeft te zijn. Het gevaar bij dit toestel is dat als je het verkeerd horizontaal gebruikt (hoek >30°) er een pendeleffect ontstaat en je alsnog tegen allerlei constructies kan botsen of op de grond valt. Gebruik daarom op platte of licht hellende daken een valblok dat ook echt geschikt is voor horizontaal gebruik.
Bij verticale toepassingen kan men ervoor kiezen zich te beveiligen met een veiligheidslijn met een lijnklem. Wanneer zich een val voordoet, blokkeert de klem na een bepaalde remweg. Eens de werkplek is bereikt, kan men zich losmaken. Dit in tegenstelling tot valblokken waarbij de kabel of band zich zal terugtrekken in de behuizing bij loskoppeling.
Veiligheidshaken zijn verbindingselementen tussen de verschillende onderdelen van het valbeveiligingssysteem. Je hebt keuze uit verschillende materialen (staal, zoals de OXXA 4150 stalen karabijnhaak, of aluminium, zoals de OXXA 4151 aluminium karabijnhaak), openingen en sluitingen. Ze voldoen aan de norm EN 362.
Valbeveiligingssets
In ons assortiment vind je ook samengestelde valbeveiligingsets. Deze bestaan uit een combinatie van producten die geschikt is voor veelvoorkomende situaties.
Een van de meest verkocht is de OXXA 4121 hellende dakenset.
